Archive for the ‘Poetry’ Category
Some Sanskrit Subhashitam Translations
A good friend Dr Bhooshan Shukla posts Sanskrit Subhashitam, with meaning in English, on Facebook. Here are a few of them with my attempt at casting them in verses.
For weakling, its the chief
Lying is for thief
Strength of child is in wailing
Silence, fool shall keep
Forest fire is fierce, wind aids like a friend
Fire in the lamp though, it wipes like a fiend
Sigh, why a weakling, will anyone befriend?
Stolen it can not be, be emperor or burglar
Never inheritance woes, even with a brother
Accumulates as you spend, heard ever such a wonder?
Knowledge, my friend, is wealth in such a splendor!
Teeth fallen, and body unsound
hair white, that I get around
But a lass on street, calling me senior
is vicious attack, of many a spear
Knowledge left in books, and
money left with others
cease to be knowledge and money,
in the hour of need
—–
कविता १०१
गणित अाणि कविता या दोन गोष्टीत कमालीचं साम्य अाहे. दोन्ही अल्पाक्षरी – फाफटपसारा अजिबात नाही. दोन्हीत अाशय अाणि अर्थ ठासून भरलेला. अाणि, “अाम्हाला त्यातलं काही कळत नाही” असं म्हणून त्यापासून दूर पळणारे लोकही दोन्हीकडे. गेल्या महिन्यात संदीप खरे अाणि वैभव जोशी या कवीद्वयांचा “इर्शाद” हा काव्यवाचनाचा कार्यक्रम कॅलिफोर्नियाच्या सिलीकॉन व्हॅलीत झाला तेंव्हा प्रेक्षकांत “कविता कळत नाही” संप्रदायातले जे कोणी होते त्या सगळ्यांचं irreversible ह्रदयपरिवर्तन झालं असणार यात शंका नाही! मित्र संजय अापटेची फेसबुकवरची प्रतिक्रिया प्रातिनिधिक होती.
शाळेत मराठी पद्य म्हणजे आम्ही जेमतेम पास. कुठल्याही कवितेने मला मुळापासुन हलवल वगैरे नाही की कधी माझ्या मनात कसलेही तरंग वगैरे निर्माण केले नाहीत, त्यामुळे कवितांच्या कार्यक्रमापासून मी बहुधा लांबच राहतो पण काल कॅलिफोर्निया आर्टस् ससोसिएशन (Calaa) च्या १५ वर्ष निमित्त झालेल्या संदीप खरे आणि वैभव जोशींच्या ‘इर्शाद’ कार्यक्रमात जरा डोकावलो आणि मेलो. चक्क कविता ऐकत बसलो, नुसत्याच ऐकल्या नाहीत तर प्रचंड आवडल्या.
म्हणजे Science मधे गोडी निर्माण व्हावी म्हणून Popular Science लिहीणाऱ्या शास्त्रज्ञांसारखंच या कवींचं काम महत्वाचं अाहे. “मंचीय कविता” असं म्हणून काहीजण काव्यवाचनाच्या कार्यक्रमाला कमी लेखत असतीलही, पण या निमीत्ताने कवितेकडे लोक वळतील हे नक्की. अमेरिकेत विद्यापीठात विषयाची अोळख करून देणाऱ्या course ला “अमुक तमुक १०१” असे नाव देतात – तसा हा “कविता १०१”! कर्मधर्मसंयोगाने मला हा कार्यक्रम त्यांच्या शेजारी बसून ऐकता अाला. अोळख करून देतांना मी कवी नारायण कुळकर्णी कवठेकर यांच्या या ओळी उधृत केल्या.
अनुल्लेखानं वाळलं तर
किंवा
पायाखाली चुरगाळलं तर;
पण
याहून मोठा
अन्याय होईल फुलांवर
त्यांचं नाव
जीवनावश्यक वस्तूंच्या यादीतून
गाळलं तर.
कविताही फुलांसारखीच जीवनावश्यक गोष्ट अाहे हे नक्की!
बरं, इथपर्यंत अालाच अाहात तर मी वाचलेल्या (माझ्या नाहीत – घाबरू नका) या कविताही जाता जाता ऐका.
एक दिवस मी परमेश्वराला – कवी केशव मेश्राम
अमेरिकन शेतकरी भाऊ! – कवी वसंत बापट
तू हवीस यात न पाप – कवी पु. शि. रेगे
My blogs – So far!
[Updated on September 2, 2018.]
You can contact me at abhay DOT patil AT gmail DOT com
Latest blog on some Sanskrit Subhashitam translations.
My recent “professional” blogs on LinkedIn here:
Demystifying Continuous Performance Management
Life Lessons from Originals – a wonderful book by Adam Grant
Interviewing for Hiring: Nobel Laureate’s Advice
Leadership Learning
Self-healing Systems
A few personal blogs on education, society and stuff.
If you don’t see beauty, you are not seeing
Notes from a talk by K B Jinan, the activist, designer and disruptive educationist.
Geshe Dorji Damdul on Mindfulness:
HH Dalai Lama’s confidante’s take on mindfulness.
Remembering Dijkstra
My talk on some of the quotes by the eminent computer scientist Edsgar Dijkstra.
Turning Around Universities
My notes of a talk by Prof. Deepak Phatak on how MOOC can dramatically change the role of a traditional University.
Gen Y For Dummies
Had a good time attending the NASSCOM (Pune) session on Gen Y management.
The Loss of Innocence – The IIT, Then and Now
A typical IIT student was intelligent, unassuming, self made, studious and rooted well in the “local” ethos.
Mathematics for justice!
Can we divide something between people such that everyone is guaranteed to be satisfied?
Let’s Talk Dirty!
That’s right. I do want to talk about things dirty.
Watch Thyself!
What do I do when I see an accident?
Wages of Inequality – P. Sainath’s lecture in Pune
Will we ever stop wearing our ideologies on our sleeves and instead focus on the human side of the story?
Can we ever read History with an open mind?
As an 11 year old in the 9th grade, untouched by any “ism” and totally oblivious of the label p-secular …
And here are some personal musings!
Some Poetry recital (काव्यवाचन) on Soundcloud!
संदीप खरे अाणि वैभव जोशींच्या “इर्षाद” च्या निमीत्ताने
A blog on the Musical form Tarana.
Sharad Joshi Interview
“I see a lot of parallels between the socialism of the first Prime Minister Nehru and the so-called development-politics of PM Narendra Modi.” Always insightful to know what this iconic leader has to say on the issues that confront us. (Translated from original Marathi.)
Who Killed Gandhi – A report on a talk by Tushar Gandhi, great grandson of Mahatma Gandhi.
Uniqueness of Religious Regions of Maharashtra
Religious Geography of Maharashtra – now that’s one scary academic sounding topic!
Tale of Two Relocations
My experience of two relocations – first in the year 1993 to the USA and then in 2001 to India.
दोन स्थलांतरांची गोष्ट
“तुम्ही भारतात परत का आलात?”
बोलाचे साहित्य बोलाचेच विश्व, रंकाचे धन आणि रावांचे कवित्व ॥
विश्व मराठी साहित्य संमेलन!
आता तुम्हीच काळजी घ्यायला हवी…
A poem by Shankar Vaidya.
One year of JM – FC road one way plan
Serious issues needing urgent corrective measures. (August 20, 2010)
Was ist Mitaan bitte?
सोन्याच्या द्वारकेला जाउच नये! (दोन स्थलांतरांची गोष्ट – भाग ४)
सोन्याच्या द्वारकेत शहाण्याने जाउच नये
आपले घर अंगण अधिकच कंगाल दिसते
पुन्हा पाय ठेवी पर्यंत सर्व व्हावे सोनियाचे
प्रत्येक सुदाम्याचे एवढे भागधेय नसते
(प्रवासाच्या कविता, १९८२, वसंत बापट)
(आत्तापर्यंतची गोष्ट: भाग १, परक्यांचाच देश (भाग२), गणवेषातून मुक्ती नाही (भाग ३). English version साठी इथे टिचकी मारा.
या ओळीतला “कंगाल” पणाचा अर्थ मी भौतिक दारिद्र्य असा घेत नाही– तर आपल्याकडची सार्वजनिक आयुष्यातील दिवाळखोरी असा घेतो.
भारतात असतांना रोज भयानक दारिद्र्य बघण्याची, त्याबद्दल वाचण्याची, एवढी सवय झालेली होती की मन त्याबाबतीत desensitize झलं होतं. एका परदेशी प्रवाश्याचं केंव्हातरी वाचलेलं मनोगत मला नेहमी आठवतं. तो सांगतो– ” लोक मला विचारतात की भारतातलं भयानक दारिद्र्य, अस्वच्छता, मुलभूत गरजांची होणारी हेळसांड आणि भ्रष्टाचार पाहून तुम्हाला धक्का बसला का? हो मला धक्का बसला हे खरं– पण तो या गोष्टींचा नाही. सुखवस्तू भारतीय माणसांची या गोष्टींवर जी प्रतिक्रिया असते ती पाहून मात्र मी नक्कीच थक्क झालो.” मला हे निरीक्षण् खूपच नेमकं वाटतं. भारतात परतलो तेंव्हा माझी गत या परदेशी माणसासारखीच झाली. अमेरिकेत राहून जशी शरीराची प्रतिकारशक्ती (immunity) कमी झाली होती, तसंच मनाचही झालं होतं.
“नेहमीच्याच” गोष्टी पाहून आपल्याला जरा जास्तच त्रास होतोय हे जाणवलं. एका प्रकारचा हा loss of innocence चाच प्रकार होता.
लक्षात आलं की बरीच मंडळी अशा परिस्थितीत तिरीमीरीत पुन्हा परत जायचं ठरवतात. माझं मात्र तसं झालं नाही. केवळ दृष्टी आड सृष्टी झाली तरी परिस्थितीत काही बदल घडत नाही. आपल्याकडून झालाच तर सकारात्मकच– मग तो कितीही छोट्या व्याप्तीचा का असेना– बदल घडेल, आणि ते इथे राहूनच जास्त जमेल हे पटलं होतं.
या ठिकाणी हे ही नमूद करयला हवं की व्यक्तीशः मला आणि माझ्या कुटुंबियाना काही त्रास होत नव्हता.
पुढे (शेवट्चा भाग)
बॉर्न अगेन सिटीझन! (अप्रकाशित)
आता तुम्हीच काळजी घ्यायला हवी…
ते तुमचं लगबग चालणं, मागे-पुढे होणं, मधूनच घड्याळात पाहणं,
आणि तरीही अजून खूप वेळ आहे असं स्वतःशीच म्हणणं
असं चालतं राहतं तुमचं – तुमचं तुमच्या नकळत वागणं
पण आवाज न होताही जाणवतात भरतीच्या लाटांचे हेलकावे – त्यांचं अवजड वजन…
असं दाखवायला हवं की सहजच निघालो आहोत बाहेर
या इथे कोपर्‍यावर
साबण आणण्य़ासाठी वा काड्यांची पेटी
आणि असे हे लागलीच परत येणार आहोत – बस् दोन मिनीटात
म्हणा चॉकलेट लिमलेट किंवा असंच काहीतरी
Abhay Shivgounda Patil 